четвер, 24 вересня 2020 р.

Аляксандр Дуброўскі. Пазіцыя постканфесійнага хрысціяніна

Паколькі актуалізавалася тэма пераходу з адной канфесіі ў другую, выкажу сваё бачанне. Яно не будзе супадаць з афіцыйнымі пазіцыямі тых канфесій, для якіх сёння само гэтае пытанне стала актуальным, таму калі камусьці патрэбна іх афіцыйнае бачанне – можаце далей не чытаць.

Дарэчы, пра афіцыйнасць. Адна атэістка казала: «Калі я і пайду ў царкву, то ў афіцыйную». Навошта прыходзіць у царкву людзям, далёкім ад Хрыста, – пытанне цікавае… Для савецкага чалавека (я кажу пра сённяшняга савецкага чалавека, які нікуды не падзеўся) царква сапраўды можа быць аналагам палітычнай партыі ці канторай па аказанні рэлігійных паслуг. Праўда, мне здаецца, што царква не абавязана абслугоўваць запатрабаванні нашых палітычных прыхільнасцей, нават калі яны самыя расцудоўныя. Што ж да канторы па аказанні паслуг, то тут праблема заключаецца ў неадрозненні Царквы (з вялікай літары) ад рэлігійнай арганізацыі (якая сапраўды гэтыя паслугі робіць). Адносіны паміж Царквой і рэлігійнай арганізацыяй могуць быць наступныя: рэлігійная арганізацыя як база для Царквы; рэлігійная арганізацыя як структура, ад Царквы аўтаномная (у гэтым разе яна выкарыстоўвае імя Царквы, не будучы ёй тоеснай); рэлігійная арганізацыя як вораг Царквы. Пры гэтым Царква як мінімум тэарэтычна можа існаваць без рэлігійнай арганізацыі.

Са сказанага яўна вынікае тое, што сапраўднымі каштоўнасцямі будуць прыналежнасць Хрысту і сам факт таго, што Царква (як Царква, а не як рэлігійная арганізацыя, што называецца яе імем) ёсць. Проста ЁСЦЬ. Адпаведна хрысціянін будзе менш заклапочаны пытаннямі канфесійнай прыналежнасці, а больш – пытаннямі пра тое, ці належыць ён Хрысту і Царкве (з вялікай літары).

Сустрэча з Хрыстом сапраўды (як гэта ні дзіўна) можа пабудзіць чалавека да ВЫХАДУ з пэўнай рэлігійнай арганізацыі (у тым ліку канфесіі) – калі аказваецца, што прыналежнасць да яе адчуваецца як непрымальная з маральных прычын. А вось ці абавязкова гэта павінна цягнуць за сабой пошукі нейкай «лепшай» канфесіі – пытанне для мяне рытарычнае.

Мой заклік просты: 1) шукаць Хрыста; 2) ствараць Царкву сваім жыццём – у нейкай сувязі з рэлігійнай арганізацыяй або без яе. 

З гэтым звязана неабходнасць пераасэнсавання як Царквы, так і канфесійнасці. Царкву ёсць сэнс разумець не як арганізацыю, а як суполку людзей, якія маюць рэальныя (а не намінальныя) стасункі паміж сабой і з Хрыстом. А канфесіі трэба ўспрымаць тым, чым яны ёсць, – багатымі музеямі тых ці іншых эпох з гісторыі хрысціянства. Мая пазіцыя – пазіцыя постканфесійнага хрысціяніна, што азначае разуменне абмежаванасці любой канфесіі і бессэнсоўнасці пошукаў «правільнай» канфесіі. Тым больш я не магу вітаць, калі людзі выбіраюць чамусьці паміж дзвюма канфесіямі, не маючы ніякага сур’ёзнага ўяўлення пра дагматыку абедзвюх. І не магу вітаць, калі выбіраюць паміж дзвюма, хаця іх больш за 30 тысяч. Гэта вельмі падобна да пазіцыі той атэісткі.

Гэта добра, што гістарычная сітуацыя прымушае хрысціян задумвацца над сваёй царкоўнасцю, але было б сумна бачыць, што мы зноў прыходзім да рашэнняў прымітыўных і павярхоўных. Змена канфесіі – рашэнне, якое мае права на існаванне, але для сур’ёзнага верніка яўна недастатковае для вырашэння фундаментальных пытанняў уласнай царкоўнасці і ўвогуле веры.

18.09.2020